➡️Festiwal. Jubileuszowy Festiwal Kultury Polskiej i Żydowskiej „Święto Ciulimu-Czulentu” odbywa się w Lelowie k/ Częstochowy. Jest to święto kuchni, muzyki i kultury dwóch społeczności. Letni festiwal to promocja miasta i możliwość spotkania się rodzin, które przyjeżdżają na to święto z całej Polski.
Jeśli chodzi o kuchnię to promowane są dwie potrawy Ciulim oraz Czulent. Polskie danie to „Ciulim” czyli rodzaj zapiekanki, przygotowywany z ziemniaków, żeberek i boczku, z przyprawami, przygotowywanej w kociołku. Żydowskie danie „Czulent” to tradycyjna potrawa kuchni żydowskiej. To rodzaj gulaszu z wołowiny z dodatkiem fasoli, kaszy i warzyw duszonych w żeliwnym naczyniu.
Skąd pomysł na święto w tym miejscu?!
Lelów przed II wojną światową w 50 % zamieszkiwali Żydzi. Najważniejszym z nich był Cadyk Biderman (1746-1814), nazywany Lelowerem, który zasłynął jako mędrzec i lekarz. Był założycielem jednej z największych dynastii chasydzkich. Mówił, kto nie pozna swych błędów, nie dozna zbawienia. Tu w Lelowie jest jego grób i nad nim zbudowany ohel, każdego roku w styczniu, przyjeżdżają chasydzi m.in. z Izraela, USA, Kanady i z państw Europy. Ponoć ich tańce na ulicy, w tradycyjnych strojach, to niezwykle ciekawe widowisko.
Na festiwalu Żydów – tych, którzy przyjeżdżają do Lelowa na pielgrzymkę w styczniu nie spotkaliśmy.
➡️Wystawa „Wycinanki Dudały”. Grzegorz Dudała i jego prace wycinankowe są zachwycające. Opowiedział mi, że swoją przygodę z wycinanką, zaczął pracując w kinie, gdzie wyciął na bilecie koguta. Przez kolejne lata wycinał wszystko, wszędzie. Z wykształcenia historyk, archiwista i dokumentalista konserwatorski ochrony zabytków. Z zawodu to instruktor w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu w Szczekocinach. Z zamiłowania – wierszopisarz, malarz i wycinankarz, tworzący ażurowe kompozycje zwykle w jednym kawałku papieru. Jego pracownia znajduje się w Szczekocinach.
➡️ Koncerty. Widziałam występy zespołu ludowego, mistrzowski koncert zespołu klezmerskiego Kroke, a wieczorem tłumy publiczności pojawiły się na występie zespołu Video. Było wesoło.
➡️Synagoga i ohel. Przewodniczka była Karolina Koprowska z Instytutu Judaistyki na UJ w Krakowie, która oprowadziła nas po synagodze i ohelu (wybudowany nad grobem Cadyka Bidermana – przywódcy duchowego). Biderman był założycielem jednej z największych dynastii chasydzkich, zwolennikiem pokojowego współistnienia różnych wyznań i narodów. Prowadził on ascetyczny tryb życia, pościł od szabatu do szabatu. Był miłośnikiem i opiekunem zwierząt.
➡️ Wystawa na Rynku. Na rynku zaprezentowano wystawę pokazującą pielgrzymkę Chasydów do Lelowa oraz wielokulturowości tego miasta.
Impreza trwała od 18-20 sierpnia 2023 r.